Balgam nedir? Balgam akciğerleri mesken tutan, bir hastalık nedeniyle öksürükle dışarıya atılan kıvamlı bir maddedir. Normal kıvamda olan balgam olgunlaşmamış kan gibi, soğuk ve akıcıdır. Balgam çıkarmak iyidir. Çıkarılmadığı takdirde tıkanıklıklara neden olabilir. Hem sıklığı hem rengi hem de kıvamı son derece önemlidir. Rengi bir hastalığın enfekte olup olmadığına işaret eder.

Trakea ile bronşların iç yüzeyini örten mukozada salgı bezlerinden günde yaklaşık 100 ml ıpukus yapısında olan bir salgı salgılanır. Solunum yollarındaki iç yüzeydeki mukozada bulunan epitel hücrelerde titrek tüyler bulunur. Bu tüyler dalgalanarak, üzerlerini örten mukus salgısını gırtlağa iter. Bu sayede toz ya da başka bir madde solunum yollarına girdiğinde mukusa takılır. Buradan mukusun akıntısıyla gırtlağa taşınır. Daha sonra yutağa ve burada balgam şeklinde çıkarılır ya da yutulur. Erkekler balgamı genellikle tükürürken, kadınlar bunu yutar. Mukus salgısı ve bu titrek tüyler solunum sisteminin korunma yollarından biridir.

Solunum yollarında olan iltihaplar ve tahrişler sonucunda farklı özelliklere sahip değişik balgamlar ortaya çıkar.

Mükö balgam: bu tür balgam yumurta akı kıvamında olur. İçinde genellikle küçük hava kabarcıkları içerir ve iltihabi özellikleri yoktur. Akut trakeit, akut bronşit, bronşiyal astım ve bazı hastalıklarda bu tür balgam görülür.

Mukopürülan balgam: bu balgam türü sarı yeşilimtırak renkte olur. İçeriğinde iltihabi öğeler bulundurur. Tüberküloz, kronik bronşit, akciğer apsesi ve kangreni ile bazı hastalıklarda bu çeşit balgam görülür.

Cerahatli balgam: bu balgam türü kirli sarı renkli ve tamamen cerahatten meydana gelir. Akciğer kangreni ve akciğer apsesi, akciğer lopları arasındaki apseler, tüberküloz, akciğer zarı iltihapları, diğer akciğer hastalıklarında görülen bir balgamdır.

Pas renginde balgam: Zatürre durumunda akciğerlerde hava keseciklerinde olan alyuvarlar parçalanarak, pas renkli, içi fibrinli olan yapışkan balgam meydana gelir.

Seröz balgam: bu balgam köpüklü, sulu ve mukussuz olur. Akciğerlerde olan ödem nedeniyle oluşan bir balgamdır. Genellikle sol kalp yetmezliğinde olur. Sol kalp yetmezliği olduğunda akciğerlerde göllenen kan burada ödem oluşturur. Ödemin sıvısı hava keseciklerine geçerek, balgam olarak atılır. Kan göllenmesiyle bir bölüm akyuvar bu sıvıyla hava keseciklerine geçer ve parçalanır. Bunlar seröz balgama pembe lekeli bir özellik kazandırır.